Κυριακή 10 Ιουνίου 2012

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Α΄ΛΥΚΕΙΟΥ






ΟΜΑΔΑ Α

Ελένη ή ο Κανένας

Στο μυθιστόρημα της Ρέας Γαλανάκη Ελένη, ή ο Κανένας (1998) κεντρική ηρωίδα είναι η Ελένη Αλταμούρα-Μπούκουρα, η πρώτη σπουδασμένη Ελληνίδα ζωγράφος, που γεννήθηκε το 1821 στις Σπέτσες και πέθανε το 1900, αφού έζησε μια ζωή εντελώς ασυνήθιστη για μία γυναίκα της εποχής της.

Η Ελένη δεν καταδέχτηκε να κλάψει όσο κράτησε η τιμωρία, που η ταπείνωση έκανε πιο αργό και πιο αβάσταχτο το χρόνο της. Τότε όμως αποφάσισε ότι θα γίνει οπωσδήποτε ζωγράφος, ακόμη κι αν αυτό σήμαινε να μείνει διά βίου διαφορετική από τα συνομήλικα κορίτσια και από τις γυναίκες του σογιού της. Να στηριχτεί στα ένοχα για τους πολλούς, αθώα για την ίδια, πλην όμως ανεξερεύνητα ακόμη καλέσματα και ηδονές της τέχνης. Να μην παντρευτεί, να μη γεννήσει, να μην έχει έρωτα πάρεξ για τη ζωγραφική. Να μην υπακούσει στο σχολείο. Να διακυβεύσει τη μορφή μιας διαφορετικής Ελληνίδας, αφού στην καρδιά της δε μπορούσε να συνδέσει αυτή την απαιτητική, τη χαρισματική λέξη με την υπόδουλη ζωή των γυναικών σε γάμο, σε μικρά παιδιά, σε υποχρεώσεις προς τους ασθενείς και προς τους πεθαμένους. Ορκίστηκε με την μπέσα της μητρικής της γλώσσας πως μόνο ο θάνατος θα εμπόδιζε το χέρι της να ζωγραφίζει, ενώ το περήφανο, κι έτσι στο τέλος ανυπάκουο μυαλό της, πήγε στη ναυτική σημαία του πατέρα της που έγραφε στα ελληνικά Ελευθερία ή Θάνατος.
Αξημέρωτα, πριν ακόμη έρθει η μαγείρισσα για να ετοιμάσει νυσταγμένη το πρωινό των οικοτρόφων, η Ελένη τύλιγε τη μακριά λευκή της νυχτικιά με σκούρα εσάρπα για να μην κρυώνει και για να μην προδοθεί από τη φωτεινότητα του άσπρου κι έτσι κατέβαινε κρυφά στην κουζίνα. Άλλοτε πάλι τριγυρνούσε με προσοχή στους έρημους διαδρόμους του σχολείου, υπολογίζοντας τον χρόνο που διέθετε από την ένταση του μαύρου στους ψηλούς φεγγίτες. Από την παραμονή είχε παρατηρήσει πόσα κεριά και πόσα σπερματσέτα είχαν ανάψει σ’ αυτούς τους κοινόχρηστους χώρους. Πριν ακόμη φέξει κατέβαινε από τους κοιτώνες κι έκλεβε τα απομεινάρια, τα δίπλωνε μέσα στη σκούρα της εσάρπα και επέστρεφε να κοιμηθεί για πολύ λίγο, ώσπου να ακούσει το εγερτήριο.
Αργά τη νύχτα, όταν η επιβλέπουσα είχε πια περάσει από τους κοιτώνες για να πάρει τη λάμπα και να διαπιστώσει αν όλες οι δεσποινίδες είχαν κοιμηθεί, όταν μετά τον έλεγχό της μερικά κορίτσια σηκώνονταν για να πάνε στο κρεβάτι της πιο στενής τους φιλενάδας κι εκεί να ξορκίσουν κουβεντιάζοντας τον επιβεβλημένο ύπνο, όταν κι εκείνα θα παραδίνονταν γρήγορα στην εφηβεία των ονείρων τους, τότε η Ελένη άναβε ένα προς ένα τα απομεινάρια των κλεμμένων κεριών και σπερματσέτων, για να μπορεί να ζωγραφίζει στα κρυφά. Ο κατασκότεινος κοιτώνας δεν παρείχε θέματα, μα η Ελένη ανέσυρε όσες εικόνες είχε σημειώσει όλη μέρα στο μυαλό της. Ας μην την άφηναν να ζωγραφίζει στα διαλείμματα, κανείς δεν διανοήθηκε να της απαγορεύσει να βλέπει με τον τρόπο των ζωγράφων και να κρατάει τις εικόνες μέσα στο μυαλό της. Η κρυφή νυχτερινή ζωγραφική της την έκανε να καταλάβει πως συχνά, ανάμεσα στον κόσμο και την απεικόνισή του, μεσολαβεί μικρή ή και απέραντη μια απόσταση. Και πως, αν αυτό φαίνονταν στην αρχή στενόχωρο, δεν ήτανε κατόπιν, αφού της χάριζε την ελευθερία να ζωγραφίζει όταν μπορούσε. Διαπίστωσε επιπλέον πως οι ιδιοτροπίες μιας έστω και τόσο πρόσφατης μνήμης της μάθαιναν πιο πολλά, ή πάντως άλλα από την άμεση παρατήρηση και αποτύπωση. Κι ένα βράδυ, παρατηρώντας ότι ο ήλιος κατακτούσε την ημέρα το λευκό χαρτί, ενώ το λίγο φως από τα αποκέρια με τους υπαινιγμούς του δυνάμωνε το σχέδιό της, παρατηρώντας επιπλέον πόσο διαφορετικά αισθανότανε κι εκείνη όταν ζωγράφιζε στα φανερά κι όταν ζωγράφιζε κρυφά, σκέφτηκε μήπως αυτό που ορέγεται κανείς με πάθος, πρέπει κάποια στιγμή να του απαγορευτεί, για να μπορέσει έτσι να το δει και με άλλον τρόπο. Κι ότι, αν δει εκείνο που αγαπά με πολλούς τρόπους και σε άλλους χρόνους, τότε μοιάζει να ελαττώνεται η τιμωρία.
Έβαλε πρώτη φορά το όνομα και το επώνυμό της κάτω από τούτες τις κρυφές της ζωγραφιές με ψηφία καλλιγραφημένα ανάμεσα στα τόξα και τις ουρίτσες των ελληνικών γραμμάτων. Δεν υπέγραψε όμως από λόγια έπαρση, αφού πολλοί από όσους θαύμαζε βρίσκονταν πάντα μέσα στον κύκλο ενός προφορικού πολιτισμού, προς το παρόν πολύ πιο στέρεου και καθαρού από την πορεία μιας αδιαμόρφωτης Ελλάδας. Το όνομά της, Ελένη Χρυσίνη Μπούκουρα, στεκόταν στο μεταίχμιο, φλάμπουρο ότι αυτή η έφηβη Αρβανίτισσα μπορούσε να μην υπακούσει στους κανόνες ενός ελληνικού σχολείου.
Και από τότε κάθε φορά που θα υπέγραφε, θα αναρωτιόταν αν και οι υπόλοιποι ζωγράφοι κρύβουν κι αυτοί πίσω από το όνομά τους την επιβολή, μα προπαντός την υπέρβαση μιας τιμωρίας.


1α .Να περιγράψετε το χαρακτήρα της μικρής Ελένης.  Συμμορφώνεται με τα στερεότυπα που χαρακτήριζαν το κοινωνικό της φύλο; Να αιτιολογήσετε την άποψή σας παραπέμποντας στο ιστορικο-κοινωνικό πλαίσιο του έργου.
Μονάδες 25

1β. Ποιος είναι ο σκοπός της ζωής της Ελένης Αλταμούρα; Αν ζούσε στην εποχή μας, θα χρειαζόταν να ακολουθήσει τις ίδιες πρακτικές για να τον υλοποιήσει;
Μονάδες 25    

2α . Ας υποθέσουμε τώρα ότι τα γεγονότα τα αφηγείται μια δασκάλα της ηρωίδας. Γράψτε ένα κείμενο μιας παραγράφου με τη δική της φωνή και από τη δική της οπτική γωνία στο οποίο να σχολιάζει τη στάση της μικρής Ελένης.
Μονάδες 25

   2β) Με βάση το απόσπασμα που διαβάσατε να γράψετε μια βιβλιοπαρουσίαση(100-120 λέξεις)για  το οπισθόφυλλο του μυθιστορήματος της Ρέας Γαλανάκη «Ελένη,ή ο Κανένας», ώστε να προσελκύσετε όσον το δυνατόν περισσότερους αναγνώστες.
Μονάδες 25             


 ΟΜΑΔΑ Β΄
            Ανδρέας Εμπειρίκος, Έαρ σαν πάντα

Καλύπτουσα τα κύματα του δορυάλωτου χωριού με το κόκκινό της φόρεμα
Πρώτα μικρή κι έπειτα μεγάλη
Ανεβαίνει στην κορφή του πύργου
Και πιάνει τα σύννεφα και τα συνθλίβει επί του στήθους της
Ίσως ποτέ να μην υπήρξε μεγαλύτερος καημός από το δικό της
Ίσως ποτέ να μην έπεσαν ψίθυροι πιο πεπυρακτωμένοι στην επιφάνεια ενός προσώπου
Ίσως ποτέ δεν εξετέθη στην κατανόηση ανθρώπου έκθεσις πιο εκτεταμένη
Έκθεσις πιο ποικίλη πιο περιεκτική από την ιστορία που λεν τα νέφη αυτής της εξομολογήσεως
Εδώ κι εκεί τα κόβουν λαιμητόμοι
Θερμές σταγόνες πέφτουνε στη γη
Ο γήλοφος που σχηματίσθηκε στο κυριώτερο σημείο της πτώσεως
Φουσκώνει και ανεβαίνει ακόμη
Κανείς δασμός δεν είναι βαρύτερος από μια τέτοια σταγόνα
Κανένα διαμάντι πιο βαρύ
Κανείς μνηστήρ πιο πλήρης πάθους
Στιλπνά τα κράσπεδα του λόφου και γυαλίζουνε στον ήλιο
Στην κορυφή του περιμένει μια λεκάνη
Είναι γιομάτη ως επάνω
Κι απ' τα νερά της αναδύεται μια πολύ μικρή παιδίσκη ωραιοτάτη.
Ελπίδα μας αυριανή.                 

                Λάμπρος Πορφύρας , Τ θέατρο

 Δεν ξέρω πώς να σου το ειπώ. Mα ο δρόμος, χθες το βράδυ,
μες στην σταχτιά τη συννεφιά σα θέατρο είχε γίνει,
μόλις φαινόνταν η σκηνή στ' ανάριο το σκοτάδι
και σα σκιές φαινόντανε μακριά μου οι θεατρίνοι.

Tα σπίτια πέρα κι οι αυλές και τα κλωνάρια αντάμα
έλεγες κι ήταν σκηνικά παλιά και ξεβαμμένα,
κι εκείνοι εβγαίναν κ' έπαιζαν τ' αλλόκοτό τους δράμα,
κι άκουγες βόγγους κι άκουγες και γέλια ευτυχισμένα.

Eγώ δεν ξέρω. Eβγαίνανε κι εσμίγαν κι επαγαίναν
κι ήτανε μια παράσταση και θλιβερή κι ωραία,
Kι έβγαινε -Θε μου!- κι η νυχτιά, καθώς επαρασταίναν,
έβγαινε -Θε μου!- κι έριχνε τη μαύρη της αυλαία.

                      
 Κ. Γ. Καρυωτάκης, [Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα]

 Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα
είδα το βράδυ αυτό.
Κάποια χρυσή, λεπτότατη
στους δρόμους ευωδιά.
Και στην καρδιά
αιφνίδια καλοσύνη.
Στα χέρια το παλτό,
στ' ανεστραμμένο πρόσωπο η σελήνη.
Ηλεκτρισμένη από φιλήματα
θα 'λεγες την ατμόσφαιρα.
Η σκέψις, τα ποιήματα,
βάρος περιττό.

Έχω κάτι σπασμένα φτερά.
Δεν ξέρω καν γιατί μας ήρθε
το καλοκαίρι αυτό.
Για ποιον ανέλπιστη χαρά,
για ποιες αγάπες
για ποιο ταξίδι ονειρευτό.
 
1.α. Να κατατάξετε τα ποιήματα που σας δόθηκαν σε παραδοσιακά και μοντέρνα με βάση τη στιχουργική τους σε ό,τι αφορά τις στροφές, την ομοιοκαταληξία, και τη στίξη. Να αιτιολογήσετε την επιλογή σας αυτή.
Μονάδες 30

1.β. Να κατατάξετε τα ποιήματα σε μια σειρά από το πιο παραδοσιακό ως το πιο μοντέρνο και  να ανιχνεύσετε το λογοτεχνικό κίνημα, στο οποίο εντάσσεται το ποίημα του Ανδρέα Εμπειρίκου δίνοντας δύο χαρακτηριστικά του.  
  Μονάδες 20
                                                                                                                            
2.α. Να εντοπίσετε  τις πέντε πιο «ποιητικές» και πέντε πιο «καθημερινές» λέξεις στα παραπάνω ποιήματα και να τις τοποθετήσετε στον ακόλουθο πίνακα.  
Καθημερινές λέξεις
Ποιητικές λέξεις










         Μονάδες 25

2.β. Να εντοπίσετε δύο σύμβολα, να αναλύσετε το συμβολισμό τους και να τα κατατάξετε σε κατηγορίες ανάλογα με το είδος τους (αντικείμενα, φυσικά φαινόμενα, εικόνες, ήχοι).
         Μονάδες 25

                                                                                                                                                         

Δευτέρα 4 Ιουνίου 2012

BOOKCROSSING




Τι είναι το bookcrossing?


Το Bookcrossing είναι ένα διασκεδαστικό, δωρεάν σε όλους και πρωτότυπο Web site που απευθύνεται σε όλους τους λάτρεις των βιβλίων.
Έχεις ποτέ νιώσει μετά το διάβασμα ενός βιβλίοu, εκείνη την αίσθηση ότι σου μιλάει, αγγίζει τη ζωή σου, μια αίσθηση ότι θέλεις να μοιραστείς την εμπειρία σου με κάποιον; Ε, λοιπόν το Bookcrossing.com σου δείχνει έναν ευχάριστο τρόπο να μοιραστείς κάποια από τα βιβλία σου και να ακολουθήσεις τα ίχνη τους για πάντα!
Όταν τελειώσεις ένα βιβλίο, αντί να το αφήσεις σε ένα ράφι να πιάσει σκόνη, απελευθερώσέ το ώστε να το βρει κάποιος άλλος αναγνώστης. Τα βιβλία που «αφήνουν ελεύθερα» τα μέλη του Book Crossing είναι δωρεάν... όμως είναι η ίδια η διαδικασία της απελευθέρωσης βιβλίων που δείχνει την ουσία του Book Crossing. Ο στόχος είναι, απλά, να γίνεται μια παγκόσμια ανταλλαγή βιβλίων χωρίς τέλος, την πρώτη και μοναδική στο είδος της.
Το να καταχωρήσεις κάποια βιβλία σου στο bookcrossing.com, και μετά να τα δώσεις σε φίλους, φιλανθρωπικές εκδηλώσεις ή «αφήνοντάς τα ελεύθερα» και μετά να παρακολουθήσεις την πορεία και τα ταξίδια τους, είναι πολύ πιο όμορφο από τη μικρή ικανοποίηση που παίρνεις απλά κοιτώντας τα βιβλία σου στη βιβλιοθήκη καθημερινά Είναι επίσης μια συναρπαστική άσκηση της… μοίρας, ή όπως αλλιώς μπορεί κανείς να ονομάσει την αλυσίδα των γεγονότων που μπορούν να συμβούν ανάμεσα σε δύο ή περισσότερες ζωές και ένα βιβλίο. Αν πάλι θες να γνωρίσεις βιβλιόφιλους, απλά πήγαινε στο Forum του site και… συστήσου!

Πώς λειτουργεί το bookcrossing?

Είναι απλό και εύκολο. Απλά πιάσε ένα – δυο βιβλία από το ράφι. Τώρα καταχώρησέ τα στο www.bookcrossing.com, γράψε στο εσωτερικό του εξωφύλλου την ηλεκτρονική διεύθυνση και τον κωδικό αριθμό (BCID number, αριθμό που θα σου δώσει το ίδιο το site, για την αναγνώριση του βιβλίου) και μετά δώστα σε κάποιον άλλο ή αφήσέ τα σε ένα σημείο όπου θα μπορούσε κάποιος να τα βρει.

Τα τρία συνθήματα του Book crossing... 

  • Διάβασε ένα καλό βιβλίο good book (αυτό ήδη ξέρετε πώς να το κάνετε). 
  • Καταχώρισε το στο www.bookcrossing.com (μαζί με τα σχόλιά σας), πάρε τον μοναδικό Κωδικό Αριθμό (Book Crossing ID number), και βάλε «ετικέτα» στο βιβλίο. Κάθε βιβλίο πρέπει να έχει τον δικό του κωδικό αριθμό, ώστε να μπορείς να ακολουθείς τα ίχνη του. 
  • Απελευθερώσέ το ώστε να το διαβάσει κάποιος άλλος (δώσε το σε ένα φίλο, αφήσέ το σε ένα παγκάκι, χαρίσέ το σε κάποιο φιλανθρωπικό παζάρι, «ξεχάσέ το» σε ένα καφέ κλπ ), και θα ενημερώνεσαι με email κάθε φορά που κάποιος κάνει μια νέα καταχώρηση στο site. Και αν σημειώσεις που το άφησες (Release Notes) άλλοι μπορούν να το «κυνηγήσουν» (Go Hunting) και να προσπαθήσουν να το βρουν! 
Και πότε ξεκίνησε αυτό;

Η ιδέα του BookCrossing «γεννήθηκε» τον Μάρτιο του 2001 και λίγες εβδομάδες αργότερα, το site ήταν γεγονός. Τον Μάρτιο του 2002, με ένα ολοσέλιδο ρεπορτάζ στο περιοδικό“Book”, ήρθε η… άνοιξη. Τα ΜΜΕ το ανακάλυψαν, με αποτέλεσμα να γράφονται όλο και περισσότερα άρθρα. Περίπου 200 νέα μέλη εγγράφονται πλέον καθημερινά.

Ποιοι είναι αυτοί οι… «βιβλιοαπελευθερωτές»;

Στην… τελευταία καταμέτρηση (14.05.2006), υπήρχαν 463.711 BookCrossers, οι οποίοι έχουν καταχωρήσει 3.023.352 βιβλία. Οι BookCrossers είναι άνθρωποι κάθε ηλικίας, φύλου και εθνικότητας. Το BookCrossing έχει μέλη σε πάνω από 130 χώρες, ακόμα και στην… Ανταρκτική! Η πλειονότητά τους, φυσικά, βρίσκεται στις ΗΠΑ. Εντούτοις, οι Ευρωπαίοι πληθαίνουν συνεχώς. Τα βιβλία δεν γνωρίζουν σύνορα και συχνά όταν «απελευθερώνονται» κάνουν… υπερατλαντικά ταξίδια...


Γιατί το κάνουν αυτό;

Το BookCrossing συνδυάζει την περιπέτεια, την ανιδιοτέλεια και τη λογοτεχνία σε ένα μοναδικό μίγμα, το οποίο οι βιβλιόφιλοι βρίσκουν ακαταμάχητο. Η ομοιότητα με τα μηνύματα μέσα σε μπουκάλια και τα σημειώματα δεμένα σε μπαλόνια φέρνουν στο μυαλό ευχάριστες παιδικές αναμνήσεις. Χώρια που μπορείς να δεις το BookCrossing ως μια παγκόσμια, ανοικτή βιβλιοθήκη.


Δηλαδή τι, πρέπει να αποχωριστώ τα αγαπημένα μου βιβλία;

Και ναι και όχι. Μερικές φορές υπάρχουν βιβλία που τα διαβάζει κανείς μια φορά και μετά τα ξεχνάει πεταμένα σε μια γωνία. Δε θέλει να τα πετάξει στα σκουπίδια, αλλά δεν είναι και «συλλεκτικά» κομμάτια. Τέτοια βιβλία είναι ό,τι πρέπει για «απελευθέρωση».


Η ιστοσελίδα: www.BookCrossing.comΑυτή τη στιγμή η ιστοσελίδα είναι μόνο στα αγγλικά. Όμως υπάρχουν φόρουμ σε πολλές διαφορετικές γλώσσες. Εκεί οι BookCrossers μπορούν να συζητούν και να αλληλοβοηθούνται. Αν βρεις ένα βιβλίο, δεν χρειάζεται να γράψεις στο «ημερολόγιό» του στα αγγλικά. Τα ελληνικά φτάνουν και περισσεύουν! Η εγγραφή στο site είναι ΔΩΡΕΑΝ. Δίνεις το email σου και ένα password, αλλά μέσα στην ιστοσελίδα εμφανίζεσαι μόνο με ένα ψευδώνυμο (nickname) που εσύ επιλέγεις. Το email σου δεν εμφανίζεται ποτέ και πουθενά στο site (κοινώς δεν το μαθαίνει κανείς, άρα δεν θα έχεις spam) . Στο site δίνεις στα βιβλία σου κωδικούς BCID, μέσω των οποίων, εμφανίζεται που και πότε απελευθερώθηκαν ή θα απελευθερωθούν. Έτσι, πολλοί BookCrossers μπορούν να κάνουν… σαφάρι για να τα βρουν). Στο “Go Hunting” μπορείς να δεις ποια βιβλία έχουν απελευθερωθεί ώστε να τα… κυνηγήσεις.


Τα βιβλία αλλάζουν τους ανθρώπους κι εκείνοι ίσως αλλάξουν τον κόσμο.


Αναδημοσίευση από το: http://greekbookcrossing.pbworks.com